ویژه سازمان ملل: سرکوب اقلیت‌ها، اعدام‌های شتاب‌زده و ناپدیدسازی‌های قهری در ایران پس از حملات اسرائیل
مای ساتو، گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور حقوق بشر ایران، در بیانیه‌ای هشدارآمیز نسبت به افزایش سرکوب گسترده و نظام‌مند اقلیت‌های قومی، مذهبی و فعالان مدنی در ایران پس از حملات اخیر اسرائیل و ایالات متحده ابراز نگرانی شدید کرد.
به گفته ساتو، در فاصله کوتاهی از آغاز درگیری‌ها در ۱۳ ژوئن ۲۰۲۵، دست‌کم شش تن به اتهام «جاسوسی برای اسرائیل» در ایران اعدام شده‌اند، از جمله سه شهروند کُرد.
همچنین صدها نفر از شهروندان – شامل کاربران شبکه‌های اجتماعی، روزنامه‌نگاران، فعالان حقوق بشر، اقلیت‌های مذهبی مانند بهائی‌ها و قومیتی مانند کُردها، بلوچ‌ها و عرب‌ها – به اتهام‌های مبهم امنیتی بازداشت شده‌اند. بازداشت حسین رونقی و برادر او از جمله نمونه‌های بارز برخورد با منتقدان شناخته‌شده است.
ساتو همچنین در خصوص وضعیت احمدرضا جلالی، پژوهشگر ایرانی-سوئدی که در آستانه اعدام قرار دارد و به مکان نامعلومی منتقل شده، ابراز نگرانی کرده و آن را نشانه‌ای از نقض روند دادرسی عادلانه دانسته است.
او نسبت به تصویب احتمالی لایحه‌ای در مجلس ایران که فعالیت‌های اطلاعاتی را ذیل عنوان کلی و خطرناک «افساد فی‌الارض» طبقه‌بندی می‌کند و می‌تواند منجر به صدور حکم اعدام شود، هشدار داده و آن را «بسیار نگران‌کننده» توصیف کرده است.
در ادامه بیانیه آمده است که تعداد بی‌سابقه‌ای از شهروندان افغانستانی نیز از ایران اخراج شده‌اند؛ ۲۵۶ هزار نفر تنها در ماه ژوئن بازگردانده شده‌اند، که به گفته ساتو نشانه نقض استانداردهای بین‌المللی در زمینه بازگرداندن اجباری پناه‌جویان است.
گزارشگر ویژه سازمان ملل، در بخش پایانی بیانیه خود تأکید می‌کند: «در حالی که آتش‌بس برقرار شده، رفتار مقامات ایرانی با مردم خود اکنون زیر ذره‌بین جامعه جهانی قرار دارد. جمهوری اسلامی نباید با بازگشت به الگوهای تاریک سرکوب، اجازه دهد تاریخ دوباره خود را تکرار کند.»
او خواستار حمایت فوری و مداوم جامعه جهانی از نهادهای مدنی ایران، رسانه‌های مستقل و گروه‌های مدافع حقوق بشر شد و تأکید کرد که بقای مقاومت مدنی به توان آن‌ها در مستندسازی جنایات، حفظ حافظه جمعی و هماهنگی در اقدامات بستگی دارد.
این بیانیه، پاسخی صریح و مستند به پروپاگاندای حکومتی است که تلاش دارد فضای سرکوب را در لفافه «امنیت ملی» توجیه کند. اما گزارش‌های میدانی و تحلیل‌های ناظران بین‌المللی حاکی از آن است که ایران بار دیگر در حال بازتولید همان چرخه سرکوبی است که در دهه‌های گذشته، نه امنیت، بلکه زخم‌های عمیق‌تری برای جامعه به بار آورد.
