کریم اسماعیلزاده؛ صدای دریاچه اورمیه که زیر فشار امنیتی خاموش نمیشود
در ادامه موج فشارها علیه فعالان مدنی در آذربایجان، کریم اسماعیلزاده، فعال برجسته مدنی و سیاسی تُرک، روز گذشته توسط نیروهای وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی ایران بازداشت شد. منابع محلی گزارش دادهاند که این بازداشت بدون حکم قضایی و در ادامه روند فشار بر فعالان زیستمحیطی و مدافعان حقوق فرهنگی مردم آذربایجان صورت گرفته است.
اسماعیلزاده، که سالها در زمینه احیای دریاچه اورمیه و دفاع از هویت و زبان تُرکی فعالیت کرده، در آخرین دفاعیه خود در دادگاه با صراحت از «فقدان اراده سیاسی برای نجات دریاچه» و «فساد گسترده در میان مسئولان» سخن گفت. او خطاب به قاضی اظهار داشت:
> «هیچ ارادهای برای نجات دریاچه اورمیه وجود ندارد. پولهای خارجی که برای احیای آن اختصاص یافته، به جیب مسئولان و فرزندانشان رفته است. حضور در کنار دریاچه جرم نیست.»
این فعال آذربایجانی که بارها سابقه بازداشت دارد، تأکید کرد وزارت اطلاعات بهصورت غیرقانونی او را هدف قرار میدهد تا با ایجاد ترس و فشار، فعالیتهای مدنی را متوقف کند. او در سخنانی هشدار داد:
> «طوفان نمک و سونامی سرطان خانوادههای شما را نیز تهدید خواهد کرد. فاجعه زیستمحیطی مرز نمیشناسد.»
اسماعیلزاده در دفاعیه خود قوه قضاییه را نیز به تندی مورد انتقاد قرار داد و آن را «بازوی سرکوب نهادهای امنیتی» توصیف کرد:
> «قوه قضاییه به جای نظارت بر اجرای قانون، به ابزار خشونت و سرکوب شهروندان تبدیل شده است. هیچ مأمور اطلاعاتی به خاطر تخلفاتش محاکمه نشده، اما فعالان مدنی تُرک به جرم دفاع از محیطزیست زندانی میشوند.»
کریم اسماعیلزاده از چهرههای شناختهشده در میان فعالان آذربایجانی است که فعالیتهایش همواره با تهدید، احضار و بازداشت همراه بوده است. با وجود فشارها، او به یکی از نمادهای مقاومت مدنی و پایداری در برابر سیاستهای مرکزگرایانه دولت ایران بدل شده است.
به باور ناظران، بازداشت این فعال نشاندهنده تشدید برخوردهای امنیتی با جنبشهای مدنی در مناطق غیرفارسنشین و تلاش برای خاموش کردن صداهای منتقد در داخل کشور است. با این حال، در شبکههای اجتماعی بسیاری از کاربران او را «وجدان بیدار آذربایجان» و صدای دریاچه در حال مرگ اورمیه نامیدهاند.
