.
گونش نیوز؛ علی مرادی مراغهای پژوهشگر آذربایجانی تاریخ در مطلبی نوشته است؛ حق رأی زنان در ایران و آسیا تاریخچهای طولانی و پرچالش دارد، اما آذربایجان شرقی همواره در این مسیر پیشتاز بوده است. او با اشاره به کاریکاتوری که در سال ۱۳۲۱ش در مجله طنز «توفیق» منتشر شد، خاطرنشان میکند که امکان نماینده شدن زنان در مجلس به تمسخر کشیده شد و زنان در تصویر تنها مشغول سوزندوزی، ریسندگی یا مراقبت از کودک نشان داده شده بودند.
با این حال، تنها سه سال بعد و با شکلگیری فرقه دمکرات آذربایجان، زنان نه تنها حق رأی پیدا کردند، بلکه عفیفه ترکی و شمسی بدری به نمایندگی مجلس انتخاب شدند. بر اساس گزارش روزنامه «آذربایجان» در ۱۶ آذر ۱۳۲۴ش، آمار آرای زنان در محلات تبریز ثبت شده و نشاندهنده مشارکت گسترده آنان در تعیین سرنوشت سیاسی است.
مرادی مراغهای تأکید میکند که این تحول اجتماعی، تغییر بنیادین در جایگاه زنان روستایی و شهری ایجاد کرد؛ زنانی مانند خجه سلطان وقتی برای رأی دادن از خانه بیرون میرفتند، دیگر آن زن سابق و سر به زیر نبودند که صبورانه خشونت خانگی را تحمل کند. حق رأی به زنان امکان تجربه استقلال و قدرت تصمیمگیری بخشید و حضور فعال آنها در جامعه را تضمین کرد.
او همچنین یادآور میشود که در ۲۸ می ۱۹۱۸، جمهوری آذربایجان به همت محمدعلی رسولزاده و حزب مساوات، نخستین کشور در شرق بود که به زنان حق رأی و انتخاب شدن داد؛ بیش از نیم قرن پیش از سوئیس و نیم قرن پیش از ایران.
به گفته مرادی مراغهای، پیشگامی زنان آذربایجان در حق رأی نمونهای روشن از پیوند میان تحولات سیاسی و توانمندسازی اجتماعی زنان است و نشان میدهد که دسترسی زنان به حقوق سیاسی میتواند سنتهای محدودکننده را به چالش بکشد و مسیر برابری را هموار کند.
