خلخال: پس از ۱۱ ماه تلاش «ائلیار» صاحب شناسنامه شد؛ پدر کودک: اثرات فشارهای روانی تا سالها با من خواهد بود

. خانواده‌ای آذربایجانی در خلخال پس از ۱۱ ماه پیگیری و مبارزه‌ی قضایی توانستند اداره ثبت احوال را ملزم به صدور شناسنامه برای پسرشان با نام ترکی «ائلیار» کنند. حسن اسماعیلی، پدر کودک، می‌گوید از بدو تولد فرزندش در ۱۴ آبان ۱۴۰۳ تا مهر ۱۴۰۴، به‌دلیل مقاومت اداری در برابر این نام، دچار فشارهای شدید روحی و مالی شده است. او می‌گوید: نام «ائلیار» در زبان ترکی به معنی «پشتوانه و یاور طایفه» است، اما مسئولان ثبت احوال خلخال ادعا کردند این نام در سامانه وجود ندارد و باید «ایلیار» یا «الیار» ثبت شود؛ دو واژه‌ای که به گفته‌ی او بی‌معنا و نادرست‌اند. پس از امتناع از پذیرش این تغییر، اداره ثبت احوال اردبیل او را به مسیر قضایی ارجاع داد. با وجود آن‌که دفتر قضایی ابتدا از ثبت شکایت خودداری کرد، پس از ورود وکیل پرونده، اصغر محمدی، دادگاه در اردیبهشت ۱۴۰۴ به نفع خانواده رأی داد و صحت نام «ائلیار» را تأیید کرد. با این حال، اداره ثبت احوال خلخال به رأی اعتراض کرد و پرونده به دادگاه تجدیدنظر رفت. دادگاه تجدیدنظر در شهریور همان سال رأی اولیه را تأیید کرد و ثبت احوال را موظف به صدور شناسنامه نمود. با وجود صدور حکم قطعی، این اداره سه هفته دیگر نیز تعلل کرد و با بهانه‌هایی مانند بسته بودن سامانه یا لزوم مکاتبه با اردبیل، از انجام وظیفه خودداری کرد تا سرانجام در ۱۵ مهر ۱۴۰۴ شناسنامه کودک صادر شد. اسماعیلی از هزینه‌های سنگین مالی و رنج‌های روحی این مسیر سخن گفته و می‌گوید: «در تمام مراجعات با نیشخند، کنایه و استهزا روبه‌رو شدم. رفتار کارمندان ثبت احوال، بهداشت و حتی مردم عادی بسیار آزاردهنده بود. فکر می‌کنم اثرات روانی این فشارها سال‌ها با من بماند.» این ماجرا نمونه‌ای از چالش‌های فرهنگی و اداری در مسیر حفظ هویت زبانی و حق انتخاب نام در ایران است. با وجود تصریح قانون بر مجاز بودن نام‌های قومی و محلی، هنوز در عمل بسیاری از خانواده‌ها با مانع روبه‌رو می‌شوند. پرونده «ائلیار» گرچه با پیروزی به پایان رسید، اما یادآور تداوم تبعیض‌های زبانی و فرهنگی است که شهروندان غیر فارس برای پاسداری از هویت خود متحمل می‌شوند. این ماجرا به نمادی از مقاومت مدنی در چارچوب جنبش‌هایی چون #بالامین_آدی تبدیل شده است؛ حرکتی که خواستار به رسمیت شناختن تنوع زبانی و حق انتخاب آزادانه‌ی نام برای فرزندان در سراسر ایران است.